Karibuni
rafiki yangu Mzungu alikuwa Afrika.
Taaluma
yake ni uanahabari. Anaipenda sana
Afrika na watu wake. Zamani babu aliishi India na alipinga sana ukoloni. Ana
mke na watoto wawili. Shughuli zake
humzungusha kila sehemu. Analijua bara
kuliko hata tuliozaliwa huko. Baada
ya sifa na vicheko, ghafla alisuta
mapenzi.
“Ningekuwa
mmoja wa babu zenu zamani Bwana Freddy ningenyaka wake ishirini. Kila nilikokwenda sikukosa sahiba. Wanataka niwatumie tikiti za ndege. Waje Ulaya
waishi raha mustarehe. Ni vigumu sana kuwahimiza dada hawa kwamba maisha yangu
si ya kitajiri. Hata ningekuwa tajiri kwetu Ulaya ndoa za mitala haziruhusiwi. Na mke wangu hatofurahi akisikia nina wake
wengine!”
Inachekesha
alivyosema, lakini ndiyo kichuguu cha mchwa hicho.
Kweli
Wanigeria ni watu wanaojituma sana. Wengi wamesomea shahada tatu kwa mpigo. Wamezagaa
ulimwenguni. Wajuaji. Na huo usafiri kafiri hawakuuanza jana. Sisi tumegundua
kuja Ulaya na kwingineko takriban miaka hamsini tu. Wanigeria wamesafiri na
kuishi ugenini toka karne ya 18. Walikuwa
miongoni mwa Waafrika waliofanya kazi za uaskari doria na ubaharia, bandari za
Uingereza - Liverpool, London na Blackpool, karne ya 19.
Leo baadhi ya Wanigeria wana shughuli halali na zisizo halali. Wakati
nikiishi Brazil, (miaka 20 iliyopita )Waafrika waliokamatwa na dawa za kulevya
walikuwa Wanigeria. Sasa hivi wanawake wa Kitanzania wanaoatilishwa na ukahaba wa kishetani na kitumwa -China na
Hongkong- wanahadaiwa na kupigwa na makuadi wa Nigeria.
Miaka ya karibuni Wanigeria “wameivumbua” Afrika Mashariki
hususan Tanzania. Wamewagundua pia wanawake wa Ethiopia, Uganda na Kenya. Wanawapenda wasivyo wakaidi. Upole huu wa mademu wa Afrika
Mashariki unawavutia sana. Wanawake wengi wa Kitanzania wameolewa au kuzaa na wanaume
wa Kinigeria. Sidhani kuna ubaya wowote ila kinachogutua ni kule kuachwa
wakilea watoto.
Mbali
na sifa msela wetu alizongwa na moja.
“Nimempata
bibi kwenu Tanzania. Ninampenda sana. Niko
tayari kujenga naye maisha. Lakini nieleze. Nimwamini au nisimwamini?”
Nini
shida? Nikamjuza.
“Ah.
Wewe umeshaishi kwingi. Umeshaishi na wanawake wa kigeni. Unafahamu tofauti za
kitamaduni. Siongei Kiswahili. Siwajui wanawake wenu. Ninakunwa kidogo.
Nilistuliwa namna mwanamke huyu alivyonichangamkia na sijamjua vyema. Tulikutana
na kutoka mara moja mbili, ghafla tayari... anataka arusi!”
Lakini
si wanawake wetu tu. Nilipokuwa Marekani ya kusini niliwashangaa wanawake
walivyonipapatikia. Kuna wakati miye na bendi yangu tulikwenda kupiga muziki
Peru. Muziki wa Reggae. Kwa kuwa bendi ilikuwa ya Wabrazili watupu na mimi pekee
mgeni; wenyeji walidhani kwetu Jamaica au Marekani. Niliposema ni Afrika, mambo
yakageuka pumba.
“Afrika
bado mnakula wadudu? Mnakufa njaa? Bado watu wanalala kwenye nyumba za udongo
na nyasi?”
Hamasa ghafla ikapungua. Mabibi wakabadilika.
Peru na nchi nyingine za Marekani ya Kusini zina
matatizo ya umaskini na maendeleo kama Afrika. Wanawake wanapoona wageni
hushangilia mbalamwezi na ukombozi.
Wanaume
hali kadhalika.
Kila
demu wa Kizungu anayetongozwa akija Afrika hulalamika lile lile. Jamaa wanataka
urafiki wa haraka. Nahau “I love you” hutamkwa upesi upesi baada ya mkutano
mmoja tu. Ah na miye, nilipokuwa kijana
sikukosa U- Bulicheka pia. Kuna dada wa Kiingereza alitaka nimpeleke kucheza dansi
Kariakoo. Nikampeleka. Sasa kwa vile
alikuwa akivuta sigara, na miye nikajifanya navuta sigara. Sigara naiweka
mdomoni moshi hauingii. Hadi leo n’nashangazwa
jinsi wanawake wa Kizungu walivyo wavutaji sugu wa sigara. Ukitaka cha mvunguni
sharti uiname. Alipoomba somo la kupika chakula cha Kitanzania, nikampeleka Mwananyamala.
Baada ya mahusiano kuiva kama ule ugali
aliojaribu kuusonga Uswahilini nikagundua siri ya sifuri. Mwenzangu alikuwa mtalii.
Kaja tu kubadili mandhari. Miye nikajenga ghorofa ishirini na tano kichwani.
Najua huyu wangu. Nafikiria ndoa na mbingu. Alivyorudi sikumsikia tena. Miaka ishirini
baadaye nilikutana naye kaoana na Mzungu mwenzake.
Kinachotakiwa
kufahamika mosi kabisa, jamani, ni utamaduni.
Sisi
tunatafuta mahusiano na wageni shauri ya shida. Wao wanataka mahusiano ya kweli
na undani zaidi.
Kwa
vipi?
Kwanza
kabisa Watanzania hatuna tabia ya kuchanganyikana na watu wa mataifa mengine. Neno sahihi la Kiingereza ni “networking”...Mmh. Neno muhimu sana katika ulimwengu wa biashara
na mahusiano ya kimataifa leo. Humkuti Mtanzania kaenda mahali pasipo starehe
ya kunywa, kula au manufaa ya aina hiyo. Siyo tu nyumbani; Ughaibuni, vile vile.
Inaweza kuwa shughuli ya maonyesho mathalani ya picha za camera,kuchora,
vinyago au sanamu. Mtanzania atakuuliza
niende kuangalia picha nitapata faida gani? Kumbe hajui huko ndiko atakapokutana
na watu wa aina nyingi na nyingine.
Sasa
tunapogongana ghafla na mgeni, siku hiyo hiyo tukamwambia tunampenda sana; kwamba
tuoane au atuchukue kwao, hatuelewi. Je tutaoanaje na hatufahamiani? Je tuna mambo yapi na mangapi yanayopatana?
Hapa
ndipo penye kidari na supu.
Utamaduni ndiyo kiini cha kuwaelewa
wanadamu ulimwenguni.
Sisi
huzingatia fedha, uchumi, maendeleo na kutaka kitu kipya kitakachotuondoa
gizani. Mzungu huweka kazi mbele kwanza.
Nikiwa na dada mzawa wa Afrika Kusini, tamasha la Kahawa, Uingereza, Aprili 2013...
Nikiwa na dada mzawa wa Afrika Kusini, tamasha la Kahawa, Uingereza, Aprili 2013...
Biashara,
nidhamu, mahusiano na mapenzi ya kweli, baadaye.
Wageni
wengine wanaotoka nchi zinazoendelea kama Afrika Kusini, China, Nigeria,
Marekani ya kusini na kadhalika wanao mseto wa hayo mawili juu.
Wapo
pia wageni waongo na fedhuli wanaohadaa watoto, wanawake na vijana. Hawa utawajuaje?
Huzionyesha noti za Dola shauri wanajua utaipapatikia kama samaki aliyeonyeshwa
ndoana. Ndiyo janga lililowafika wanafunzi kadhaa wa vyuoni toka Uganda, Kenya,
Rwanda na Tanzania wakalazimishwa kufanya sinema za ngono mwaka jana.
Ikiwa
unatafuta huba la hakika, chunguza kwanza maana
ya mahusiano. Jaribu kuelewa watu wa mataifa mbalimbali wakoje. Kama lengo
lako ni kupata ahueni ya maisha haraka haraka utadhurika tu. Ukitaka mapenzi ya kweli yakubidi uwe mtambuzi wa “itikadi ya kupeana
na kubadilishana.” Mwenzio anataka urafiki; je maana yake nini? Kaja kwako, je
utamloga akupende au utajenga urafiki wa dhati kwanza?
Hata
ikitokea mkaoana, mahusiano hayatodumu shauri hamjuani kiundani. Huyu
anafikiria Dola; yule anawaza Papai Bivu.
-London, Ilichapishwa, Mwananchi Jumapili 17 Agosti,
2014.
Wewe jamaa nakukubali sana, umenielimisha mambo mengi katika dunia hii kupitia makala zako katika gazeti la mwananchi, nakufananisha na shujaa wangu, mungu amrehemu kwasababu ametangulia mbele ya haki prof Leonard Shayo
ReplyDelete